Mesaj
gönderen alabay » 19 Şub Sal, 2013 12:29
Hannoverde tramvaylar kentte yerin altına alındılar ve böylece metro olarak işliyorlar. Aynı Köln, Essen, Stuttgart gibi kentlerde de olduğu gibi. Aslında premetro değil, çünkü tramvay kapasitesi yükseltilmiş şekilde işletiliyor. Bunu anlatmak biraz zor ve tam bir definisyonu da yok. Eskiden tramvay derken, bildiğimiz, basit tramvay sözkonusu olurdu. Tek bir araç, bazen vagonlu, bazen de bir iki körüklü. Sonra Stadtbahn sistemi dieye bunlar büyütüldü. Şimdi Stadtbahn derken, ilk Berlinde sözü geçen Stadtbahn (kent treni) trenler (yani bildiğimiz banliyöler) gibi değil bunlar. Aslında tramvaydan türeme. En önemli farklar, araçlar çok daha büyük kapasiteli (bizim T4 araçları gibi) ve en önemlisi raylar geri kalan trafikten ayrı. Işık geçişleri olabiliyor, o yüzden metro denemez, çünkü burada (Almanyada) metro tescilli bir isim. Metro sadece ve sadece bütün geri kalan trafikten tamamen ayrı işleyen, kesmeyen ve kesilmeyen bir şebekedir. Bu yüzden, kanunen, Wuppertal asılı tren monorayı da bir metro sayılır.
Hannover, Köln, Essen, Stuttgart (vs.) kentlerinde tramvaylar yeraltından geçince, yöre ağzıyla Stadtbahn diyorlar, işareti ise genelde metro işareti olan U oluyor. Bazen Unun içinde veya altında Stadtbahn diyor. Hakiki metro Almanyada dört tane var: Berlin, Hamburg, Münih ve Nürnberg. Ama Köln, Essen, Dortmund gibi kentlerde de bazı hatlar metro olarak işler. Hannover de öyle. Ve Hakanın sorusuna da, burada bazı kentlerde (hepsinde değil) toplu taşım çok ray ağırlıklı işletilir. Dresden, Leipzig, Karlsruhe, Hannover ve Ruhr bölgelerinde tramvaylar muazzam yük kaldırır. Eski Berlinde bundan seksen sene evvel merkezde neredeyse her sokaktan bir hat geçerdi, o kadar azılıydı.
Ciddî metro yapımı şu anda pek yok buralarda. Tek Berlinde U5/U55 arası bağlanıyor. Hamburgta uzatmalar var. Nürnbergte de belki az biraz bir kaç uzatma olur. Ama Kölnde meselâ »metro« yapımı yoğun, halbuki »hafif« metro. Karlsruhede de artık merkezdeki anacaddede bütün raylar yerin altına indiriliyor (hem tramvay, hem S-Bahn denen daha büyük tram-trainler işlediğindan, bayağı bir yük iniyor); buna da metro yapımı diyorlar. Ama geri kalan yeterli. Burada tramvay yapımı söz konusu olunca, İstanbuldaki metro yapımından daha kapsamlı, tünelli yollar dahil olabilir. Ama genel olarak daha çok tramvay uzatmaları yapılıyor. Ve son bir şey daha
burada nüfus derken hep sınır içindeki nüfus sayılır, ki burada çok didik bir nüfus belgeleme sistemi olduğu için, bu nüfus da geçerli sayılabilir. Ama (il/ilçe) sınırı ötesi de kent veya metropol alanına dahil olabilir. Yani Hannover merkez yarım milyonsa, direk etrafıyla bu bir milyonun üstünde. Metropol alanının da nüfusu meselâ aşağı yukarı 4 milyon.