Alman disiplini bu olsa gerekHangisi yahu? Shocked
İşte dediğim sistemi tekrarlamışın ya? Tramvaylar 1, 2, 3 diye gider dedik. Evet. Strasbourg'ta A, B, C, D ve E deniyor, o ilginç (Fransa).
Kastettiğim gibi T1, T2 diye adlandırılan hatlar (Fransızca konuşulan yerlerde) basit tramvay yerine HRS sistemi. Almanya'da ise S harfi hem hakiki banliyö trenlerinde olabilir, hem tramvaylarda, ama o tramvaylar tramtrain denen hibrit araçlar, hem tramvay, hem tren olarak işleyebilirler, yani iki elektrik voltajla gitme kabiliyetleri var. Karlsruhe'de basit tramvaylar 1, 2, 3 diye gider, ek bir de S1, S2, S3, S42 falan var, onlar merkezde tramvay, kentten çıkıp banliyö treni oluyorlar, çok büyük bir şebekeye sahip.
Bursaray, evet, aslında yanlış hat numaralarına sahip, M1, M2 denmesi gerekirdi. Hadi, B1, B2 de olabilirdi, ama ne mantıkla.
Otobüslere gelince ... genelde otobüsler 1, 2, 3 ... diye numaralandırılırlar. Tramvaylarla karışık trafikte ilk numaralar tramvaya ayrılır, belli bir numaradan sonra hatlar otobüs hattı olur.
Meselâ Freiburg: tramvay hat numaraları: 1, 2, 3 ve 5. 4 şu an yok. Müzesel bir hat bazen 7 diye işler. İlk otobüs hattı 10. 11, 12 ... diye gider. 13 yok şu an. 14 var. 15 ise iki tane var 15G ve 15W. Biri Gundelfingen üzerinden Wildtal'e, biri Wildtal üzerinden Gundelfingen'e ring olarak işler. 16. 17 de 17 ve 17A diye var, 17 normal bir hat 17A bir semt ringi. 18 ve 19. Sonra ilginç bir şey başlar ... bütün yirmili hatlar 21, 22, 23, 24 ... ya pik saatlik hatlar ya da hafif önemsiz hatlar ya da takviye hatlar. Sonra otuzlu hatlar geliyor, onlar da merkezden uzağa işleyen hatlar.
Meselâ Berlin: apayrı bir sistem! Berlin'de numaralar semtleri belirler. Metro U1, U2 ... U9. Banliyö trenleri S1, S2 ... S bilmemkaça kadar (çok var). Tramvaylar ya bir veya iki rakamlı: 1, 2, 3 ... 67, 88 ...
1'den 9'a kadar hatlar Berlin'i kesen uzun hatlar, yani tamamen semtleri gezen, kesen, büyük hatlar, ya yıldız ya da ring şeklinde. Öteki hatların onları semti belirir. Şimdi iş otobüs numaralarına değiyor. Onlarda da onlar (ikinci rakam) semti belirir. Yüzler ise paralelliği belirtir. Birler ise tek tek numaralar.
Yani, 160 numaralı otobüs ile 67 numaralı tramvay aynı semtteler. 265 de orada ve 165'e paralel veya yakın işler. 365 varsa, o da öyle. 465'e kadar gider bu. 101 numara ise büyük bir hat, tamamen semtleri kesen. 100 ve 200 zaten turistik özelliğe sahip, çok önemli hatlar, hem seyretmek, hem kullanıslı şekilde gitmek için. 101, 102, 103 ... büyük hatlar. 110'dan itibaren semtlik hatlar. 91, 92, ... 99 hatlı tramvaylar ise Berlin'de değil, yanındaki Potsdam şehrinin şebekesi. Ama Potsdam ile Berlin (ve bayağı bir kaç ek kent) büyük bir şebekeye sahipler. Potsdam'da işleyen otobüsler hepsi beşyüzük. Oranienburg'takiler sekizyüzlük ... vs. Yani hat numarasına bakıp, neyin ne olduğunu bilir oralı. 23 ne demek, 129 ne demek, 356 ne demek, 601 ne demek, 698 ne demek, 810 ne demek ... hepsinin bir "anlamı" var. Zaten o yüzden gördüğüm EN mantıklı sistem diye övüyorum.
Eskiden bir de harfli otobüs hatları vardı, bunlar Darmstadt'ta (!) hâlen kaldı. Orada tramvaylar numaralı, otobüsler ise harfli olur.
İlâveten E harfinin bir özelliği var, Einsatzwagen veya Einsetzer, yani İlâve demek. Eskiden Berlin'de 19 numaraya 19E arada sırada ek hat işlerdi. Daha kısa bir kısımda takviye anlamında. Bugün sistem hâlâ var, ama 119'a takviye de 119, işte tabelâsında ne yazarsa, oraya gider, ha Roseneck, ha Hagenplatz, ha Cicerostraße. Oku, anla Wink
Hat numaralandırması kadar ilginç ve bilimsel birşey bilmem yani. Sırf Berlin sistemi hakkında insan doktora yazabilir! Burada %30'unu açtım sadece Smile
Hat numaralandırma çok sistematik ve bence çok iyi düşünülmüş. Aklıma takılan birşey var.160-161-162-163-164-....-169 aynı semte çalışan araçlar. Peki bu semtte bir araca daha ihtiyaç olursa ne oluyor?
Mehringdamm'dann N6 ve N7 (bunlar metro hatları U6 ile U7 haftaiçi geceleyin mola verdikleri zaman onlara paralel işler, haftasonu metro molası yok) ve N42. Yine bir kırklık hat. Geceleyin bu hatlar VE M-hatları işler (24 saat ya).
ben burada Karaorman'da daha rahat yaşıyorum ... İstanbul daha büyük, biraz da daha kaotik, ama çok da daha uyuşuk bazı konularda. Yani insan yığını olmuş, metropol hayatı sırf Beyoğlu'nda ... gerisi ölü. Ve metropol hayatı derken, gece gündüz güm güm güm partı-seksn-dragsn-rocknroll demiyorum, kültürden tut, iş hayatına kadar her şey. Böyle şeyler ulaşımla başlar ve biter.
