Bugün Avrupa' da ilk tramvay hattının işlemeye başlamasının 125. yılı kutlaması yapılmış, yapılan törenlere ülkemizdende İETT yetkilileri katılmışlar, daha önce bu törenlerde olan bir kaza ile ilgili video da yayınlamıştım hatta İskenderiye yazılı tramvayın önünde Yugoslavca konuşan adam beni şaşırtmıştı
Aşağıda haberin linki ile birlikte detayını vereceğim, oldukça ilginç detaylar içeriyor bilgi olarak merak edenlerin beyninin bir köşesinde bulunsun istedim.
Avrupa’da ilk tramvay seferinin Bosna-Hersek’in başkenti Saraybosna’da yapılmasının 125. yıldönümünde, ilk tramvay seferi anısına "at çekişli" ve "elektrikli" tramvaylarla seferler düzenlendi. Saraybosna’da toplu taşıma kuruluşunun ve ilk tramvay seferinin başlamasının 125. yıldönümü nedeniyle tören düzenlendi.
Törende, 1885 yılında yapılan ilk tramvay seferinin anısına bugün Skenderiya ile tarihi Başçarşı arasında "at çekişli" tramvayla sefer yapıldı. Ayrıca, 1895’te ilk kez kullanılmaya başlanan "elektrikli" ve 1960’ta şehirde yolcu taşımaya başlayan "Vaşingtonlu" lakaplı tramvayla seferler düzenlendi.
Saraybosnalıların tam bir nostalji yaşadığı törenlerde üç tarihi tramvaydan oluşan konvoy, Skenderiya semtinden Obala Kulina Bana Caddesi’ne devam ederek, tarihi Başçarşı’ya kadar sefer yaptı. Tramvay konvoyu, Başçarşı’daki durakta yeni yolcular aldıktan sonra, seferin başladığı nokta olan Skenderiya’ya döndü.
-AVRUPA’NIN İLK TRAMVAYININ TARİHÇESİ.
Fatih Sultan Mehmed’in 1463 yılında Osmanlı topraklarına kattığı Bosna-Hersek, 1878 yılında Avusturya-Macaristan İmparatorluğunca ilhak edildi. Bosna’da yönetimi alan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, ülkede çeşitli projeler başlattı. Bu projelerden biri ise tramvay projesiydi.
Tramvayın halk tarafından kabul edilmeyeceği ve planlandığı gibi sefer yapamayacağından çekinen Avustruya-Macaristan hükümeti, ilk tramvayın Viyana’da değil Saraybosna’da yapılmasını kararlaştırdı.
1884 yılında Saraybosna sokaklarında başlatılan çalışmalar, 1885’te sona erdi. Tahtadan yapılan ve beyaz bir at tarafında çekilen tramvay, rayına oturduktan sonra ilk seferine 28 Kasım 1885 yılında başladı. Avrupa’da ilk kez kullanılan bu tramvayın raylarının uzunluğu 3,1 kilometreydi. Bu tramvay, Ferhadiye Caddesinden tren istasyonuna kadar 28 yolcuyla seferlerini 13 dakikada tamamlıyordu. Tramvay seferleri sabah saat 05.00’te başlıyor ve rayların mesafesini 2 kez tamamlayan at değiştiriliyordu. Rayların tek yönlü olması sebebiyle, son durağa gelen at, tramvayın diğer ucuna bağlanıyor ve seferler bu şekilde yapılıyordu.
Tramvay biletindeki yazılar ise Türkçe, Sırpça, Hırvatça ve Almanca dillerinde bastırılmıştı.
İlk "at çekişli" tramvayın kullanılmasından 10 yıl sonra ise Saraybosna ilk elektrikli tramvayına kavuşmuştu. 1895 yılında at çekişli tramvay, yerini elektrikli tramvaya bırakmıştı. Ancak Saraybosna halkının bu tramvaya alışması çok uzun sürmüştü. Halk, "elektrik canavarı" adını verdiği bu tramvaylara uzun süre binmekten çekinmişti.
1895 yılında kullanılmaya başlanan bu tramvaylar da 1960 yılında yerini "Vaşingtonlu" lakaplı yeni tramvaylara bırakmıştı.
Saraybosna’da halen Ilıca-Başçarşı arasındaki 20 kilometrelik mesafede tramvay seferleri düzenleniyor. En yoğun toplu taşımacılık bu tramvaylarla yapılıyor.
Saraybosna’nın toplu taşımacılık şirketi Gras Genel Müdürü Şaçir Boşkailo ve İETT Genel Müdürü Vekili Ali Rıza Kiremitçi de tarihi tramvayların nostaljik seferlerine katıldı. Ali Rıza Kiremitçi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İETT ve Gras’ın ilerideki dönemlerde çeşitli işbirlikleri içinde bulunacağını kaydetti.
Saraybosna’dan çok etkilendiklerini ifade eden Kiremitçi, "Bugünkü tarihi tramvay seferi kapsamında at çekişli tramvaydan elektrikli tramvaya geçişi ve daha sonra teknolojinin ilerlemesiyle değişimi görebildik. Önümüzdeki yıl İstanbul’da da benzer kutlamalar yapmak istiyoruz" dedi.
Bu ikinci alıntıladığım kısım ile ilgili o kadar çok ve o kadar ağır şeyler yazardım ama susacağım yine, içime ata ata sizin yüzünüzden erken ölüp gideceğim.
