Bugün tv de yer altı tünel inşaatları ile ilgili bir program izledim, program aslında genel olarak İsviçre Alplerinin altında inşa edilmekte olan demiryolu tünelini konu alıyordu ama demiryolu tünelleri kazılarının tarihçesine de kısaca değindi burada gerçekten ilginç datalar vardı bunların bazılarını internetten arayarak buldum olabildiğince açıklamaya çalışacağım.
Konuya ışık tutan Gotthard-Basis tüneli İsviçre ile İtalya arasında inşa ediliyor, bu inşaatın özelliği 57 km uzunluğunda tünele sahip olması. Bu kadar uzun bir tünel inşaatı tabii ki önemli, bunu önemli kılan pek çok etken var, birincisi Alplerin altından geçiyor olması, ikincisi İtalya' nın Avrupa'ya ulaşımında büyük kolaylık sağlayacak olması, bu tünelin hizmete girmesi ile birlikte İsviçre Almanya güzergahında gelen pek çok trenin uçak seferlerinden daha hızlı bir sürede (bazı bölgelerden) burayı geçeceğini belirtiyorlar, tabii ki 57 km uzunluğunda bir tünelide oldukça önemsiyorlar, yani herkesin kendisine göre bir "Asrın Projesi" var
İnşaatın sorumlu mühendislerinden birisi bu kazı eğer TBM ler ve son teknoloji ile yapılmıyor olsa idi, eski teknikler ile 30 yıldan daha uzun sürecek bir inşaat süresinin ortaya çıktığınıda belirtti.
Aslında TBM kazısı ile ilgili olarak hem bu tünel hemde diğer tünel kazılarında çok özel bir çalışma yok denilebilir, benim burada öğrendiğim bu tünel kazılarını gerçekleştirebilmek için yer altının güzergah boyunca kesitinin çıkarıldığı oldu, bu sayede kazı yapılacak yerin bir haritası çıkartılıyor, nerede hangi tip taş, toprak ya da kum bulunduğu tespit edilerek tünel kazısının en sağlam zemin içerisinde yapılması hedefleniyor. Yani iki ucunu baz alırsak ortada iki noktayı birleştiren bir doğru yok
içinde bulunduğu zemine göre projelendirerek zaman zaman inip çıkan eğimli bir tünelde olabiliyor, bunu zemin etütleri belirliyor. Bu tünelin kazısında meydana gelen bir olayda dağın içerisinde TBM nin hesaplanmayan ve dikine yükselen farklı bir yapı içerisine girmesi ve tünelin çökmesi hadisesi idi, yanlız bu olmuş bir hadisemi yoksa senaryomuydu bunu kaçırdım sanırım
bu olayda TBM nin ön kısmına bir çökme yaşanıyordu diğer tünel kazısı biraz daha ileride olduğu için bu kazıdan önce yana daha sonra çökmenin önünden geri doğru manuel bir şekilde gelerek açma düşüncesi yine çökme nedeni ile gerçekleşmeyince bu sefer çökme alanının yanından diğer tünelden bir yaklaşma tüneli açılıyor belli bir mesafeden sonra çok küçük bir kaç tünel/delik açılarak buradan çökme bölgesinin içine ve TBM nin kafasının bulunduğu yere beton enjekte ediyorlardı, tabi TBM sertleşen zemini kırarak inşaata devam ederek geçiyordu ama dediğim gibi olmuş bir hadisemi senaryomu bunu kaçırdım.
Tabi burada bir diğer önemli konu güvenlik ve özellikle tünelde yangın hadisesi, bu konuyu işlemeye çalışmıştım diye hatırlıyorum, bu amaçla bu uzun tünel içerisinde bir kaç tane yedek istasyon inşa edilmiş, bu istasyonların tek amacı herhangi bir acil durumda tüneldeki trenlerin buraya gelerek yolcuyu tahliye için boşaltması, tabi bir yangın durumunda da bu geçerli tren yolcularını tünelde değil hareket edebiliyor ise ilk yedek istasyonda tahliye ediyor, yolcular ara tünellerden diğer yöndeki perona geçiyorlar ve yangından korunmuş oluyorlar, dumandan korunma için ise yüksek güçte ventilasyon var, fakat sistem dumanı dışarı çekmek için değil itmek için tasarlanmış. Sanırım tünellerde bu sistem kullanılıyormuş, yani pervaneler dışarıdan temiz ve soğuk havayı içeri çekiyorlar büyük bir sürat ile gelen bu hava yangın dumanını tünelin diğer ucuna doğru itiyor, bu şekilde hem tünel ağzından hemde diğer noktadaki çeken pervaneler ile duman yolcuların bulunduğu alandan değil ters istikametten atılıyor. Bu teknoloji çok uzun yıllar önce bulunmuş ve halen ilk günkü mantık ile kullanılıyormuş yani yeni burası için üretilmiş özel bir şey değil.
Aslında ben burada başka bir tüneli anlatacaktım ama Gotthard Basis ile başlayınca öyle kaldı
bu konuda çok fazla kaynak ve bilgi var ve hali ile çoğu Alamanca, zor yani.
http://de.wikipedia.org/wiki/Gotthard-Basistunnel
http://www.alptransit.ch/
http://www.alpentunnel.de/20_Fasziniere ... tunnel.htm
Son olarak 2017 yılında bu projenin tamamlanması planlanıyormuş, ne diyelim güzel iş.